فهرست مطالب

نشریه نهال و بذر
سال نوزدهم شماره 3 (پاییز 1382)

  • تاریخ انتشار: 1382/06/01
  • تعداد عناوین: 10
|
  • علی اصغر نصرالله نژادقمی*، عبدالهادی حسین زاده، محمد ترابی، محمدرضا قنادها صفحات 281-294

    بیماری زنگ قهوه ای (Brown rust or Leaf rust) که توسط قارچ Puccinia recondita f. sp. tritici ایجاد می شود، یکی از بیماریهای مهم گندم است که در سراسر جهان شیوع دارد. به منظور تعیین نحوه توارث مقاومت به زنگ قهوه ای در تعدادی از لاین های پیشرفته گندم، یک تلاقی دیالل یک طرفه بین لاین های N-75-1، N-75-8، N-75-11، N-75-13، N-75-15، N-75-20 و رقم حساس بولانی انجام شد. والدین و F1ها در مرحله گیاهچه ای در گلخانه با یک پاتوتیپ (Pathotype) زنگ قهوه ای مایه زنی شدند. صفت دوره کمون (تعداد روز از زمان مایه زنی تا ظهور اولین پوستول) و تیپ آلودگی 12-9 روز بعد از زمان مایه زنی یادداشت برداری گردید. برای تجزیه و تحلیل از دو روش گریفینگ و جینکز و هیمن استفاده شد. قابلیت ترکیب پذیری عمومی (GCA) و خصوصی (SCA) هر دو صفت فوق از نظر آماری معنی دار شدند. وراثت پذیری عمومی و خصوصی برای صفت دوره کمون به ترتیب 55 و 92 درصد و برای تیپ آلودگی به ترتیب 58 و 94 درصد برآورد گردید. نتایج نشان داد که والد N-75-8 دارای ژن های مغلوب بیشتری برای افزایش دوره کمون و کاهش تیپ آلودگی می باشد.

    کلیدواژگان: گندم، زنگ قهوه ای، پاتوتیپ، دیالل، مقاومت نسبی، مقاومت گیاهچه ای
  • مصطفی آقایی سربرزه*، اچ.اس. دالی وال صفحات 295-309
    یکی از موانع موجود در تلاقی های بین گونه ای و بین جنسی، محدودیت جفت شدن کروموزوم های خویشاوند و در نتیجه عدم نوترکیبی بین آن ها است. در این حالت انتقال ژن های مفید از این گونه ها به گونه های زراعی میسر نیست. در بررسی حاضر، کارایی ژن PhI که از گونه Aegilops Speltoides به گندم هگزاپلویید منتقل شده است در القای جفت شدن کروموزوم های خویشاوند (Homoeologous) مورد مطالعه قرار گرفت. گندم هگزاپلویید رقم Chinese Spring (CS) و لاین ایزوژن آن که حامل ژن PhI بود [CS (PhI)] با سه نمونه Ae. Kotschyii (UUSS)، یک نمونه چاودار (Secale cereale, RR) سه آمفی پلویید شامل دو نمونه Triticum durum-Ae. Caudata (AABBCC) و یک نمونه T. durum- Ae. Umbellulata (AABBUU) تلاقی داده شدند. میزان جفت شدن کروموزوم ها و فراوانی کیاسما در مرحله متافاز I تقسیم میوز در این تلاقی ها مورد مقایسه قرار گرفتند. مقایسه آماری نتایج با استفاده از آزمون t- استیودنت و آزمون مربع کای، کاهش معنی داری در تعداد یونی و النت ها و افزایش جفت شدن کروموزوم ها به صورت بی والنت و یا مولتی والنت در تلاقی های شامل لاین ایزوژن CS (PhI) در مقایسه با تلاقی های شامل رقم CS نشان داد. گونه های وحشی از نظر میزان القای جفت شدن کروموزوم های خویشاوند با هم اختلاف کمی داشتند. نتایج این بررسی کارایی ژن PhI را در القای جفت شدن کروموزوم های خویشاوند نشان داد، و بدین ترتیب می تواند در برنامه های انتقال ژن های مطلوب از گونه های وحشی به گونه های زراعی گندم مورد استفاده قرار گیرد.
    کلیدواژگان: گندم، گونه های خویشاوند، کروموزوم های خویشاوند، جفت شدن کروموزوم ها، ژن PhI
  • شبنم حیدری فاروقی*، حسن رضا اعتباریان، حمیدرضا زمانی زاده صفحات 311-331
    برای بررسی امکان مبارزه بیولوژیکی با بیماری بوته میری جالیز که عامل آن قارچ Phytophthora drechsleri می باشد، 13 استرین Streptomycesکه هشت استرین آن ها از خاک اطراف ریشه بوته های جالیز مزارع و گلخانه های اطراف ورامین و پنج استرین که قبلا از خاک اطراف ریشه فلفل جدا شده بود مورد استفاده قرار گرفت. برای بررسی اثر آنتاگونیستی استرین ها در آزمایشگاه، از روش کشت متقابل و سلوفان استفاده شد. نتایج نشان داد که همه استرین های Streptomycesدر روش کشت متقابل و سلوفان رشد عامل بیماری را کاهش دادند و این کاهش رشد در استرین های مختلف متفاوت بود. درصد کاهش رشد در روش متقابل بین 33.01 تا 93.07 درصد و در روش سلوفان بین 36.18 تا 100 درصد متغیر بود. در شرایط گلخانه کاربرد مخلوط استرین های Streptomyces روی سبوس گندم به نسبت 5 گرم به ازای یک کیلوگرم خاک که با مخلوط شش استرین P.drechsleri آلوده شده بود موجب شد که تعداد گیاهان سالم 43.07 درصد نسبت به شاهد آلوده افزایش یابد. آغشته کردن بذر طالبی با مخلوط سوسپانسیون استرین های Streptomycesبه میزان متوسط 106×7.3 اسپور در هر بذر نیز موجب افزایش درصد گیاهان سالم به میزان 50.21 درصد گردید. جمعیت Streptomyces در طول رشد گیاه تقریبا به صورت یکنواختی کاهش یافت.
    کلیدواژگان: طالبی، Phytophthora drechsleri، Streptomyces، مبارزه بیولوژیکی
  • سهیلا میرزایی*، عزیزالله علی زاده، ناصر صفایی صفحات 333-351

    مطالعه روند توسعه بیماری بلایت فوزاریومی سنبله (Fusarium Head Blight: FHB) در ارقام گندم فلات، تجن، زاگرس، میلان، فرونتانا، سومای تری و لاین مقاوم SHA3// SERI// NANJING 833// Lira با استفاده از مدل های اپیدمیولوژیکی تک مولکولی، لوجستیک، گومپرتز، لوگ- لوجستیک و ویبول در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. در رقم فلات بین ضرایب تبیین (R2) مدل های مختلف تفاوت قابل ملاحظه ای دیده نشد و تمامی مدل های مورد استفاده کارآیی بالایی (R2>0.95) را در پیش بینی روند توسعه بیماری داشتند. در رقم تجن نیز میزان R2 مدل های مختلف به هم نزدیک بود و با آزمون t تفاوت معنی داری بین آن ها وجود نداشت، لذا تمامی این مدل ها کارآیی مشابهی را در توصیف روند پیشرفت بیماری در این رقم نشان دادند. در رقم زاگرس مدل تک مولکولی با داشتن بالاترین R2 و کمترین (R2=0.9834, MSe = 0.00011) MSe بیشترین کارآیی را در توصیف بیماری داشت. در رقم میلان مدل تک مولکولی (R2 = 0.9741, MSe = 0.00035) ویبول (R2 = 0.9744, MSe = 0.00045) (C = 2) بر سایرین برتری داشتند. در رقم فرونتانا مدل ویبول (C = 2) با داشتن R2 بالاتر و MSe کمتر، از سایرین برتر بود (R2 = 0.9918, MSe = 0.000076). در لاین مقاوم نیز مدل ویبول(R2 =0.9901, MSe =0.000089) (C = 2) نکویی برازش بیشتری نسبت به بقیه مدل ها داشت. در رقم سومای تری علیرغم فراهم بودن مایه اولیه و شرایط محیطی مساعد، پیشرفت بیماری ملاحظه نشد و علایم بیماری تنها به لکه های آبسوخته اولیه محدود گردید؛ لذا نمی توان هیچ یک از مدل های مذکور را برای پیش بینی روند توسعه بیماری در این رقم به کار برد. در این تحقیق علاوه بر تعیین روند توسعه بیماری در طی زمان، تک چرخه ای و یا چند چرخه ای بودن بیماری نیز در رقم حساس فلات بررسی شد. نتایج آزمایش ها نشان داد که اسپورهای تولید شده بر روی سنبله های آلوده قادر به آلوده سازی مجدد سنبله های سالم در همان گروه نیستند.

    کلیدواژگان: گندم، بلایت فوزاریومی، سنبله، Fusarium graminearum، اپیدمیولوژی، تک چرخه ای و چند چرخه ای
  • محمدرضا عباسی* صفحات 353-366
    به منظور بررسی تنوع ژنتیکی در ژرم پلاسم سورگوم بانک ژن گیاهی ملی ایران، تعداد 130 توده در دو سال 1377 و 1378 در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر در کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. تنوع قابل توجهی در صفات مورد مطالعه مشاهده شد. فقط رنگ گیاه تنوعی را نشان نداد و تمام توده ها رنگیزه دار بودند. تعداد روز تا 50 درصد گلدهی از 55 تا 114 روز در سال اول و 58 تا 150 روز در سال دوم متغیر بود. ارتفاع گیاه در زمان 50 درصد گلدهی از 44 تا 240 سانتی متر با میانگین 132.9 سانتی متر تغییر می کرد. در صفت توسعه پانیکل تمام سطوح تنوع و در صفت شکل و تراکم پانیکل ده حالت از سطوح تنوع مشاهده گردید. با استفاده از ضریب شنون (Shannon, 1948) و ضریب تغییرات مشخص شد که بیشترین تنوع در صفات شکل و تراکم پانیکل و طول پانیکل وجود دارد. وزن صد دانه از 1 تا 5.1 با میانگین 2.7 گرم متغیر بود. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون چند متغیره در سال اول نشان داد که 59 درصد از تنوع موجود در وزن صد دانه در صفات پوشیدگی دانه، توسعه پانیکل، تراکم پانیکل و پوشش سفید رنگ روی ساقه قرار دارد. نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها نشان داد که 71.3 درصد از تنوع جامعه در هشت عامل قرار دارد. عامل اول که شامل صفات تعداد روز تا گلدهی، رنگ گلوم، پوشیدگی دانه، درخشندگی دانه، طول گل آذین، آبداری ساقه و طعم آب ساقه بود به تنهایی 28.1 درصد از تنوع را نشان داد. تجزیه کلاستر، استان ها را به چهار دسته تقسیم کرد. نمونه های مازندران، گلستان و ایلام در خوشه اول، نمونه های کرمان، خراسان و تهران در خوشه دوم، نمونه های فارس، یزد و اصفهان در خوشه سوم و نمونه های سیستان و بلوچستان به تنهایی در خوشه چهارم قرار گرفتند. این یافته نشان داد که نمونه های استان سیستان و بلوچستان در مقایسه با نمونه های بقیه استان ها از نظر ژنتیکی کمترین قرابت را دارد. با توجه به وجود تنوع قابل توجه برای اکثر صفات، کلکسیون بانک ژن می تواند به عنوان ژرم پلاسم باارزشی در اصلاح سورگوم جهت اهداف گوناگون به کار رود.
    کلیدواژگان: سورگوم، توده، ارزیابی صفات، تنوع ژنتیکی
  • علیرضا توکلی* صفحات 367-381
    به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف آبیاری تکمیلی و نیتروژن بر عملکرد دانه و اجزای آن در گندم دیم رقم سبلان، آزمایشی از سال زراعی 79-1378 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به مدت سه سال در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و به صورت اسپلیت پلات به سه تکرار انجام گردید. مقادیر مختلف آبیاری به عنوان عامل اصلی و سطوح مختلف نیتروژن به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. عملکرد دانه، کاه و کلش، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه اندازه گیری و برآورد گردید. نتایج سه سال تحقیق نشان داد که عملکرد دانه با تمام صفات همبستگی مثبت و معنی دار دارد (P≤0.01). اثر آبیاری روی تمام صفات مورد مطالعه معنی دار و نیتروژن به جز بر روی تعداد دانه در سنبله روی بقیه صفات اثر معنی داری داشت (P≤0.01). تیمار 33 درصد آبیاری تکمیلی کامل با کاربرد 95 میلی متر آب آبیاری، افزایش عملکردی به میزان 1.663 تن در هکتار نسبت به شرایط دیم داشت که همراه با 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص دارای کارآیی مصرف آب بیشتری نسبت به بقیه سطوح آبیاری بود، به نحوی که به ازای هر میلی متر آب مصرفی 30 کیلوگرم، دانه تولید شد. با افزایش میزان نیتروژن از 60 کیلوگرم در هکتار به سطوح بالاتر، تفاوت معنی داری در عملکرد دانه، کاه و کلش، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه مشاهده نشد. لذا برای گندم دیم حداقل مصرف آب (با تاکید بر آبیاری به موقع زمان کاشت که منجر به سبز کامل پاییزه شود) توام با 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص وضعیت مطلوب به شمار می رود.
    کلیدواژگان: گندم دیم، آبیاری تکمیلی، نیتروژن، عملکرد دانه، اجزای عملکرد
  • صدیقه بحرایی* صفحات 383-400
    جداسازی الکتروفورزی گلیادین ها با استفاده از روش Acid-PAGE بر روی چهل و سه لاین امیدبخش و رقم از گندم های نان ایران انجام شد. فرمول گلیادین ها بر اساس تحرک و شدت نسبی باندهای پروتیینی در گندم های نان مورد بررسی تعیین گردید. مجموعا 58 جز پروتیینی با تحرک های نسبی متفاوت و 53 الکتروفورگرام در 43 گندم نان تشخیص داده شد. تخمین تشابه ژنتیکی بین گندم های نان مورد مطالعه با استفاده از ضریب تطابق ساده (Simple matching coefficient: SM)، محدوده ضرایب تشابه را بین 0.98-0.45 نشان داد. کلیه گندم های نان مورد بررسی دارای الکتروفورگرام گلیادینی متمایز و قابل تفکیک از یکدیگر بودند. از 43 گندم نان مورد بررسی هفت رقم هتروژن بوده و بین دو تا سه بیوتیپ گلیادینی نشان دادند. تفاوت بیوتیپ ها از اختلاف در سه جز پروتیینی در یک ناحیه تا اختلاف در چندین جز در نواحی مختلف تحرک الکتروفورزی متغیر بود. نتایج این بررسی نقش نشانگرهای گلیادینی را به عنوان اثر انگشت (Fingerprint) هر رقم در شناسایی، تشخیص خلوص و وجود بیوتیپ ها در ارقام گندم تایید می کند. به علاوه برای اولین بار کاتالوگ الکتروفورگرام گلیادین ها در برخی از گندم های رایج ایران تهیه گردید. دستاوردهای این تحقیق امکان بررسی همبستگی بین اجزای گلیادین ها را با سایر صفات مورفولوژیک و زراعی فراهم ساخته و می تواند کاربرد مفیدی در برنامه های به نژادی گندم کشور داشته باشد.
    کلیدواژگان: گندم نان، اثر انگشت، الکتروفورگرام گلیادین ها، بیوتیپ، تشابه ژنتیکی، تحرک نسبی، شدت نسبی
  • سید ذبیح الله راوری* صفحات 401-411

    این تحقیق به منظور تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت و معرفی رقم پر محصول تر جو در منطقه بردسیر کرمان و در مزرعه بانک کشاورزی با خاک لوم شنی در دو سال زراعی 78-1377 و 80-1379 اجرا شد. چهار تاریخ کاشت (15 و 30 مهرماه و 15 و 30 آبان ماه) و چهار رقم و لاین جو (ماکویی،CB-74-2 ، MB-73-6و والفجر) با استفاده از آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس، مقایسه میانگین تیمارها به روش دانکن و همبستگی صفات انجام و مدل رگرسیونی چند متغیره تعیین گردید. اثر تاریخ کاشت بر روی عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در مترمربع و ارتفاع گیاه در سطح احتمال خطای 1% معنی دار بود. اولین (15 مهرماه) و آخرین (30 آبان ماه) تاریخ های کاشت باعث کاهش تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در مترمربع و ارتفاع گیاه و در نتیجه کاهش عملکرد گردیدند. بیشترین عملکرد مربوط به لاین C-74-2 در تاریخ کاشت های دوم و سوم به ترتیب6.861 و 6.503 تن در هکتار بود. بین صفات تعداد دانه در سنبله از یک سو و تعداد سنبله در مترمربع از سوی دیگر با عملکرد، همبستگی مثبت و معنی دار در سطح احتمال خطای 0.001 و بین ارتفاع گیاه و عملکرد همبستگی مثبت و معنی دار در سطح احتمال خطای 0.01 وجود داشت. از بین این صفات دو صفت تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع در مدل رگرسیون گام به گام قرار گرفتند (0.698=R2).

    کلیدواژگان: جو، ارقام، عملکرد، تاریخ کاشت، همبستگی صفات
  • سید سعید پورداد*، جی ان ساچان صفحات 413-427

    این تحقیق به منظور بررسی میزان هتروزیس و پسروی درون زادآوری در صفات زراعی و کیفیت روغن لاین های کلزا انجام شد. در این بررسی هفت لاین کلزا(Brassica napus L.) انتخاب و در تمامی حالات ممکن با یکدیگر تلاقی داده شدند. چهل و دو هیبرید و هفت والد در سه محیط در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. با خودگشن کردن بوته های F1، نسل F2 به وجود آمد. هتروزیس صفات مختلف نسبت به والد برتر در هر محیط محاسبه گردید. پسروی درون زادآوری نیز با تقسیم اختلاف میانگین نسل های F2 و F1 به نسل F1 به دست آمد. محاسبه پسروی درون زادآوری برای 14 صفت زراعی و میزان هتروزیس نیز برای 21 صفت زراعی و کیفیت روغن انجام شد. صفات میزان گلوکوزینولات، روغن و اسیدهای چرب به ترتیب به وسیله دستگاه های اسپکتروفتومتر، NMR و گاز کروماتوگراف اندازه گیری شدند. هیبرید TERI (OE)R-15×TERI (OE) R-983 دارای بیشترین مقدار هتروزیس منفی برای صفات تعداد روز تا 50% گلدهی و رسیدن فیزیولوژیک بود. از این هیبرید در اصلاح برای زودرسی می توان استفاده نمود. برای صفت ارتفاع بوته حداکثر هتروزیس منفی برابر 19.22- درصد بود و میزان پسروی درون زادآوری در این حالت برابر 1.29- درصد بود. دامنه هتروزیس برای عملکرد دانه از 55.2- تا 153.24 درصد بود و هیبرید GSC3A00×HNS9801 دارای بیشترین میزان هتروزیس و میانگین پسروی درون زادآوری آن برابر 45.63 درصد بود. نتایج نشان داد که در ارقام بررسی شده کلزا، اصلاح از طریق تولید ارقام هیبرید می تواند منجر به افزایش عملکرد دانه شود. هتروزیس برای میزان روغن دانه از 13.69- تا 5.27 درصد و میانگین پسروی درون زادآوری برابر 2.39 درصد بود. نتایج حاکی از اندک بودن افزایش درصد روغن به علت هتروزیس است. دامنه هتروزیس برای میزان کل گلوکوزینولات های موجود در کنجاله از 57.22- تا 38.14 درصد بود و هیبرید GSC3A00×TERI(OE)R983 با میانگین 80.6 میکرومول بر گرم ماده خشک کمترین میزان گلوکوزینولات را داشت. برای میزان اسید اولییک هیچیک از تلاقی ها دارای هتروزیس مثبت و معنی داری در سه محیط مورد بررسی نبودند. بیشترین هتروزیس منفی برای میزان اسید لینولنیک در هیبرید HNS9802×NPN01 با میانگین 10.7 درصد بود. میزان هتروزیس برای کاهش اسید اروسیک نیز ناچیز بود و نتایج نشان داد که در ارقام مورد بررسی تولید هیبریدها روش مناسبی جهت اصلاح برای اسید اروسیک کم (ارقام یک صفر) نیست. همچنین می توان نتیجه گرفت صفاتی که پسروی درون زادآوری بالا دارند ممکن است توسط ژن هایی با اثرات غیرافزایشی و صفات با پسروی درون زادآوری پایین به وسیله ژن هایی با اثرات افزایشی کنترل شوند.

    کلیدواژگان: کلزا، هتروزیس، پسروی درون زادآوری، خصوصیات زراعی، کیفیت روغن
  • سیروس محفوظی*، غلامرضا امین زاده صفحات 429-433

    استقرار به موقع گیاهچه جهت عادت دهی به سرما و کشت ارقام گندم با تیپ رشد مناسب برای منطقه سردسیر جهت افزایش تولید محصول بسیار ضروری است . برای رسیدن به حداکثر مقاومت به سرما و همچنین تامین انرژی کافی برای رشد در بهار نیاز است که گیاه سالم و قوی قبل از فرا رسیدن زمان یخبندان در مزرعه استقرار یابد. برای نیل به این هدف توجه به عوامل مختلفی از جمله رعایت تاریخ کاشت مناسب بسیار مهم است. ارقام گندم اگر با طوقه (محلی در قسمت پایین ساقه که ریشه های ثانوی از آن جا تولید می شوند) توسعه یافته وارد زمستان شوند می توانند زمستان را بدون خطر پشت سر بگذارند. گزارش هایی وجود دارند که نشان می دهند اعمال تاریخ های کاشت زود و یا دیر در مقایسه با تاریخ کاشت مناسب باعث کاهش محصول و نیز کاهش مقاومت گیاه به سرما می شوند (Pittman and Andrews , 1961Fowler,1982 Slykuis et al., 1957 Worzella and Cutler,1941). در ارقام گندم عدم رعایت تاریخ کاشت مناسب باعث کاهش عملکرد دانه، وزن هکتولیتر دانه ، تاخیر زمان گلدهی و رسیدن می شود (Pittman and Andrews ,1961 Martin, 1962)

    کلیدواژگان: گندم، تیپ رشد، تاریخ کاشت، عملکرد، خسارت
|
  • A.A. Nasr Elahnezhad Ghomi *, A. Hosseyn Zadeh, M. Torabi, M.R. Ghanadha Pages 281-294

    Brown rust (Leaf rust) which caused by Puccinia recondita f. sp. tritici, is a worldwide major disease of wheat. In order to study the inheritance of resistance of the disease in wheat, a half diallel cross was made among wheat lines including N-75-1, N-75-8, N-75-11, N-75-13, N-75-15, N-75-20 and susceptible cultivar Bolani. Parents and F1 progenies were inoculated at seedling stage in the greenhouse by a pathotype of leaf rust. Latent period, (number of days from inoculation to appearance of the first uredia) and infection type were recorded 9-12 days after inoculation. Two procedures including Griffing, and links and Hayman methods were used to analyse the data. General combining ability (GCA) and specific combining ability (SCA) were statistically significant for both traits. Narrow-sense heritability and broad-sence heritability were estimated 55% and 92% for latent period and 58% and 94% for infection type, respectively. Results showed that line N-75-8 has more recessive genes for longer latent period and lower infection type.

    Keywords: Wheat, Leaf rust, pathotype, Diallel, partial resistance, seedling resistance
  • M. Aghaei Sarbarzeh *, H.S. Dahliwa Pages 295-309
    Limitation or lack of chromosome pairing and recombination between related chromosomes is one of the main constrains in wide hybridization programs in wheat. Consequently, useful genes can not be transferred from wild relatives to the cultivated species. The present study was conducted to investigate the effectiveness of the PhI gene transferred from Aegilops speltoides into bread wheat cultivar Chinese Spring (CS), in inducing homoeologous chromosome pairing in interspecific crosses using the Chinese Spring line, CS(PhI), carrying the gene. Chinese Spring as well as CS(PhI) were crossed as female parents with three accessions of Ae. kotschyi (UUSS), one accession of Secale cereale(RR), two amphiploids of Triticum durum-Ae. Caudate (AABBCC), and one amphiploid of Triticum durum-Ae. umbellulata (AABBUU). Meiotic metaphase I chromosome pairing was studied in all the interspecific crosses with CS as well as CS(PhI). The level of pairing was compared in the two sets of crosses using t-student statistical test. Level of chromosome pairing in the two crosses of CS and CS(PhI),was compared with chi-square test, where the level of pairing in the former being as the expected and in the later as the observed values. There was a significant increase in chiasma frequency in all the crosses with CS(PhI) over those with CS. Significant reduction in the frequency of univalents and increase in bivalents, multivalent and chiasma frequency in crosses of amphipods with CS(PhI) as compared to those of CS indicated induced homoeologous pairing. The results of this study unequivocally demonstrated the effectiveness of the PhI gene transferred from Ae. speltoides to hexaploid wheat in inducing homoeologous chromosome pairing. It also suggested that the line CS(PhI) can effectively be used for precise transfer of useful alien genetic variations with minimum linkage drag.
    Keywords: Wheat, wild relatives, homoeologous chromosomes, chromosome pairing, PhI gene
  • S. Haidari Faroughi *, H.R. Etebarian, H.R. Zamanizadeh Pages 311-331
    Thirteen strains of Streptomyces were evaluated as a potential biological agent for control of cantaloup mot rot that caused by P. drechsleri. Eight strains of Streptomyces were obtained from soil surrounding the roots of cucurbit plants in Varamin area and five strains were obtained from soil surronding roots of capsicum in glasshouse. Dual culture and cellophane overlay technique were used for in vitro assay. In dual culture and cellophane overlay techniques, all strains of Streptomyces inhibited the growth of P. drechsleri. The inhibition rate varied among strains of Streptomyces and ranged from 33.01% to 93.07% in dual culture and frol1'l36.18% to 100% in the cellophane overlay method. Adding a mixture of 13Streptomyces strains (5 g) prepared in 1 kg wheat bran to soil infested with mixture of six P. drechsleri isolates increased seedling survival by 43.07% (P < 0.05). Also seed treatment with 7.3 x 106 cfu per seed increased plant stand by 50.21% (P < 0.01). Average population of Streptomyces in potting mix decreased at a uniform rate.
    Keywords: Cantaloup, Streptomyces, Phytophthora drechsleri, biological control
  • S. Mirzaei *, A. Ali Zadeh, N. Safaee Pages 333-351

    Progression of Fusarium head blight on six wheat cultivar Falat, Tajan, Zagross, Millan, Frontana, Sumai#3 and one resistant line ( SHA3/ SERI/NANJING 833//Lira) was evaluated by various epidemiological models including Monomolecular, Logistic, Gompertz, Log-Logistic and Weibull, under controlled conditions in the greenhouse. In Falat and Tajan cultivars, there was no difference between various models' coefficient of determination (R2), and efficiency for all of them were the same. For Zagross, Monomolecular model with highest R2 and lowest MSe (R2=0.9834, MSe=0.00011), and in Millan, Monomolecular (R2=0.9741, MSe=0.00035) and Weibull models (c=2) (R2=0.9744, MSe=0.00045) were considered to be the best fitted models. In Frontana, Weibull model (c=2) with highest R2 and lowest MSe (R2=0.9918, MSe= 0.000076) was preferred to the others. For resistant line also the Weibull model (c=2) (R2=0.9901, MSe= 0.000089) was accepted as the best fitted model. Sumai#3 cultivar showed little infection and naturally, none of these models were fitted to its data. The nature of monocyclic or polycyclic of the disease was also studied in the present investigation in Falat cultivar. The results showed that spores produced on inoculated spikes could not infect intact spikes.

    Keywords: Wheat, Fusarium head blight, Fusarium graminearum, Epidemiology, monocyclic, polycyclic
  • M.R. Abbasi * Pages 353-366
    For genetic diversity study, 130 accessions of sorghum were evaluated in Karaj for two years (1998-99) under field conditions. Considerable diversity was observed in most of the traits. All of accessions were pigmented. Days to 50% anthesis ranged from 5,5 to 114 days and 58 to 150 days in the first and second years, respectively. Plant height at 50% flowering differed from 44 to 240 with a mean of 132.92 cm. Panicle exsersion showed all levels of diversity. Panicle shape and compactness showed ten levels of diversity. Panicle length ranged from 7 to 55 cm. The weight of 100 seed ranged from 1.01 to 5.07g with a mean of2.7g. Multiple regression showed that 59% of variation of 100 seed weight included in grain covering, panicle exsersion, panicle compactness, and waxy bloom. Results of factor analysis showed that eight factors expressed 71.3% of total variations in the collection. The first factor consisted of days to 50% flowering, glume color, grain covering, grain luster, panicle length, stalk juices and juicy flavour accounted for 28.1% of variations. Provinces were divided into four groups by cluster analysis. Mazandaran, Golestan and Hamaccessions appeared at the first cluster, Tehran, Khorasan and Kerman accessions at the second cluster, Yazd, Isfahan and Fars accessions at the third cluster and Sistan and Balochestan at the fourth cluster. Sistan and Baluchestan accessions in comparison with others, showed the least genetic similarity. Finally, due to the presence of high diversity in the collection, the I sorghum collection can be used for different purposes in sorghum breeding
    Keywords: Sorghum, Accessions, evaluation of traits, Genetic diversity
  • A. Tavakoli * Pages 367-381
    In order to investigate the effects of supplemental irrigation and nitrogen rates on yield and yield components of wheat, a field experiment was conducted as split plot arranged in a randomized complete block design (RCBD) with three replications, during 1999-2002 at Maragheh Agricultural Research Station of Dryland Agricultural Research Institute (DARI). The treatments included four levels of irrigation (rainfed, 1/3, 2/3 and 3/3 of full supplemental irrigation) as main plots and fiveN rates (0, 30, 60, 90 and 120 kgNha-1) as subplots. Grain, Straw and biological yield, harvestindex, height, kernel number per spike (SIP) and 1000KWwere determined from the middle of each plots. Yields of rainfed conditions varied with seasonal rainfall and its distribution, with all main factors had significant effects. With irrigation, crop response were generally significant up to 60 kgNha-1. Optimum level of supplemental irrigation was 1/3 of full supplemental irrigation with 60 kgNha-1 had maximum water use efficiency (30kgmm-1) and good yield. (minimum water use especial one time irrigation at planting time).
    Keywords: Rainfed wheat, Supplemental irrigation, nitrogen, yield, Yield components
  • S. Bahraei * Pages 383-400
    Acid PAGE separation was performed on gliadin proteins of 43 bread wheat promissing lines and cultivars grown in Iran. Gliadin formulae were determined based on the electrophoretic mobility and intensity of gliadin components. A total of 58 gliadin components with different electrophoretic mobilities and 53 gliadin electrophoregrams were detected in the bread wheats analysed. The estimation of genetic similarity between 43 bread wheat, using simple matching coefficients (SM), showed a range of similanty coefficients between 0.45-0.98. All the bread wheats were detectable by their gliadin formula. Out of 43 bread wheats analysed, seven were heterogeneous and showed two to three gliadin biotypes. The biotypes differed from each other for at least three components in one region to several components in different electrophoretic regions. Present results confirm that gliadin markers can be considered as a fingerprint to identify unknown samples and intra cultivar heterogeneity of wheats. Besides, catalouges of gliadin formulas of Iranian bread wheats were prepared for the first time. The data obtained in this study can be used to determine the relationship between gliadin components and morphological and agronomical traits in Iranian breadwheat breeding programs.
    Keywords: Bread wheat, fingerprint, gliadin electrophoregram, Biotype, genetic similarity, relative mobility, relative intensity
  • S.Z.A Ravari * Pages 401-411

    In order to determine the most proper sowing date and barley cultivar, this study was conducted in a sandy loam soil at the farm of Agricultural Bank, Bardsir, Kerman during growing seasons of 1998-99 and 2000-01. Four sowing dates (Oct. 15, Oct. 30, Nov. 15 and Nov. 30) as the main factor, and four barley cultivars and lines (Makouee, CB-74-2, MB-73-6 and Valfajre) as the sub factor were studied in a split plot experiment, within randomized complete block design with three replications. Analysis of variance, mean comparison with Duncan's Multiple Range Test, correlation between yield and related traits and stepwise regression were used as statistical procedures. According to the results, the effect of sowing date on grain yield, Grains/ear, ears/m2 and plant height was significant at 0.01 level. Reduction in these traits was observed due to early and/or delay in sowing. The highest yield was obtained from CB-74-2 line in the second and third sowing dates, (6.861 and 6.503 tha-1, respectively). There was a positive significant correlation at 0.001 level between yield and Grains/ear, ears/m2, and also between yield and plant height at 0.01 level. Among these traits, only two traits (grains/ear and ears/m2) could fit in the regression model (R2= 0.698).

    Keywords: Barley, Cultivars, yield, sowing date effects, Correlations
  • S.S. Pourdad *, J.N. Sachan Pages 413-427

    Heterosis is defined as the superiority of a hybrid over its parents. Inbreeding depression called as the decreasing of hybrid vigour due to inbreeding. The present investigation was carried out to study heterosis and inbreeding depression in rapeseed. The seven diverse parents were crossed in all possible combinations. Forty-two F1S along with seven parents were planted in randomized complete block design with two replications over three environments. Inbreeding depression was calculated for fourteen and heterosis for twenty-one characters. Glucosinolate, oil content and fatty acids measured by spectrophotometer, NMR and gas chromatograph sets, respectively. TERI(OE)RI5 x TERI(OE)R983 showed high negative heterobeltiosis for days to 50% f10wering and days to maturity, it is suitable hybrid for development of early cultivars. TERI(OE)R983xHNS9801 exhibited high negative heterobeltiosis for plant height. Results showed that heterosis breeding was not suitable for development of dwarf cultivars. The highest positive heterobeltiosis for seed yield/plant over three environments was observed in GSC3A00xHNS9801with mean performance of 14.3 grams. Mean of inbreeding depression was 45.63% in this hybrid. Results showed that heterosis breeding was suitable method to increase seed yield. In most of hybrids oil content showed negative heterobeltiosis over three environments. Mean of inbreeding depression in this characters was 2.39%. Results showed that selection for high oil content was more effective than hybrid production. The highest negative heterobeltiosis for glucosinolate concentration over three environments was observed in GSC3A00xNPN02. The lowest glucosinolate concentration was observed in GSC3A00xTERI(OE)R983 with mean performance of 80.6 ?mol/g,.For oleic acid content, there was no cross with positive and significant heterobeltiosis over three environments. The highest negative heterobeltiosis for linolenic acid content was observed in HNS9802xNPN01 with mean performance of 10.7% The highest negative heterobeltiosis for erucic acid content was observed in TERI(OE)R983xGSC3A00 with mean performance of 2.3%. It showed that heterosis breeding was not suitable for development single zero cultivar. Characters with low and high inbreeding depression could be basically controlled by additive and non-additive gene action, respectively

    Keywords: Rapeseed, heterosis, inbreeding depression, agronomic characters, Oil quality